Mỗi năm cứ đến ngày 19 tháng 11, thế giới lại có một ngày đặc biệt dành cho phái mạnh: Ngày Quốc tế Nam giới. Nghe có vẻ lạ lẫm hơn Ngày Quốc tế Phụ nữ 8/3 quen thuộc đúng không? Nhiều người có thể thắc mắc, ngày này ra đời để làm gì? Có phải chỉ là một dịp để tặng quà hay đơn giản là "có ngày của phụ nữ thì phải có ngày của đàn ông"? Trong xã hội hiện đại, nam giới cũng đối mặt với không ít áp lực và định kiến, chẳng hạn như câu nói cửa miệng "đàn ông không khóc" hay gánh nặng trụ cột gia đình. Ngày 19/11 không chỉ là dịp để tôn vinh những đóng góp của họ cho gia đình và xã hội, mà còn là cơ hội để nhìn nhận sâu hơn về sức khỏe, những khó khăn và cả những bất bình đẳng mà họ có thể gặp phải. Vậy, nguồn gốc thực sự của ngày này là gì, ý nghĩa sâu xa đằng sau nó ra sao, và nó được đón nhận ở Việt Nam khác gì so với thế giới?
Chuyện ra đời của Ngày Quốc tế Nam giới
À mà này, bạn có bao giờ thắc mắc Ngày Quốc tế Nam giới 19/11 mà chúng ta vẫn nghe nói đến bắt nguồn từ đâu không? Không phải tự nhiên mà ngày này xuất hiện đâu nhé, đằng sau đó là cả một câu chuyện dài và những mục tiêu rất ý nghĩa.
Ý tưởng về một ngày dành riêng cho phái mạnh thực ra đã manh nha từ khá lâu, nhưng phải đến những năm 1990 mới bắt đầu định hình rõ ràng hơn. Một trong những người tiên phong là Giáo sư Thomas Oaster từ Đại học Missouri-Kansas City ở Mỹ. Ông đã tổ chức một sự kiện nhỏ vào năm 1994, xem đó như một ngày để nâng cao nhận thức về các vấn đề của nam giới. Tuy nhiên, ý tưởng này chưa thực sự lan rộng.
Bước ngoặt quan trọng đến vào năm 1999, nhờ công của Tiến sĩ Jerome Teelucksingh, một giảng viên lịch sử tại Đại học West Indies ở Trinidad và Tobago. Ông nhận thấy cần có một ngày để tôn vinh những đóng góp tích cực của nam giới cho xã hội, gia đình và cộng đồng, đồng thời tập trung vào các vấn đề sức khỏe và hạnh phúc của họ. Tiến sĩ Teelucksingh đã chọn ngày 19 tháng 11, một phần vì đó là sinh nhật của cha ông – một hình mẫu nam giới tuyệt vời trong mắt ông, và cũng là ngày đội tuyển bóng đá Trinidad và Tobago có một khoảnh khắc lịch sử quan trọng. Ông muốn ngày này trở thành dịp để kỷ niệm những hình mẫu nam giới tích cực, chứ không chỉ đơn thuần là phản ứng lại Ngày Quốc tế Phụ nữ.
Từ ý tưởng của Tiến sĩ Teelucksingh, Ngày Quốc tế Nam giới chính thức được khởi xướng vào ngày 19 tháng 11 năm 1999. Những mục tiêu cốt lõi mà những người sáng lập và ủng hộ ngày này hướng tới rất rõ ràng:
- Thúc đẩy sức khỏe cho nam giới và bé trai: Bao gồm cả sức khỏe thể chất và tinh thần. Đây là một vấn đề quan trọng bởi nam giới thường ít quan tâm đến sức khỏe của mình hơn, và tỷ lệ mắc một số bệnh hay thậm chí là tỷ lệ tự tử ở nam giới vẫn còn đáng báo động ở nhiều nơi.
- Tôn vinh những đóng góp tích cực của nam giới: Ghi nhận vai trò của họ trong gia đình (làm cha, làm chồng, làm con), trong cộng đồng và xã hội nói chung.
- Nâng cao nhận thức về sự phân biệt đối xử với nam giới: Đôi khi, nam giới cũng phải đối mặt với những định kiến, áp lực hoặc sự bất bình đẳng trong một số lĩnh vực.
- Cải thiện mối quan hệ giữa hai giới và thúc đẩy bình đẳng giới: Ngày này không phải để đối đầu với phụ nữ, mà là một phần của bức tranh toàn cảnh về bình đẳng giới, nơi cả nam và nữ đều được quan tâm, thấu hiểu và có cơ hội phát triển.
- Tạo ra một thế giới an toàn và tốt đẹp hơn: Cho tất cả mọi người, nơi nam giới được khuyến khích thể hiện những phẩm chất tích cực và sống có trách nhiệm.
Như vậy, Ngày Quốc tế Nam giới 19/11 ra đời không chỉ là để có một ngày cho "phái mạnh" mà quan trọng hơn là để giải quyết những vấn đề còn tồn đọng, ghi nhận những điều tốt đẹp và hướng tới sự cân bằng, bình đẳng thực sự trong xã hội.
Vì sao Ngày 19/11 thực sự ý nghĩa?
Khi nhắc đến Ngày Quốc tế Nam giới 19/11, nhiều người có thể nghĩ ngay đến việc tặng quà hay chúc mừng. Nhưng đằng sau những hoạt động bề nổi ấy là cả một câu chuyện sâu sắc hơn nhiều về vai trò, sức khỏe và những thách thức mà phái mạnh đang đối mặt trong xã hội hiện đại.
Một trong những ý nghĩa cốt lõi của ngày này là nâng cao nhận thức về sức khỏe của phái mạnh. Không chỉ là sức khỏe thể chất, mà còn cả sức khỏe tinh thần – một khía cạnh thường bị bỏ quên hoặc bị định kiến che lấp. Xã hội vẫn còn những áp lực vô hình, kiểu như "đàn ông thì phải mạnh mẽ", "không được than vãn", khiến nhiều người ngại chia sẻ, ngại tìm kiếm sự giúp đỡ khi gặp khó khăn tâm lý. Tỷ lệ nam giới gặp vấn đề về sức khỏe tinh thần, thậm chí là tỷ lệ tự tử ở một số nhóm tuổi, là một lời nhắc nhở đau lòng về việc chúng ta cần quan tâm đến họ nhiều hơn, phá bỏ những rào cản khiến họ không dám bộc lộ sự yếu đuối hay tìm kiếm sự hỗ trợ cần thiết.
Ngày 19/11 cũng là dịp để chúng ta nhìn nhận và trân trọng những đóng góp thầm lặng nhưng vô cùng quan trọng của nam giới. Họ là những người cha, người chồng, người con gánh vác trách nhiệm, là những đồng nghiệp tận tâm, là những người bạn chân thành. Từ việc xây dựng gia đình, đóng góp vào sự phát triển kinh tế, đến việc tham gia các hoạt động cộng đồng, vai trò của phái mạnh là không thể phủ nhận. Họ là một phần không thể thiếu, góp phần tạo nên sự cân bằng và vững chắc cho xã hội.
Tuy nhiên, nói về nam giới không có nghĩa là bỏ qua những khó khăn hay bất bình đẳng mà họ có thể gặp phải. Đôi khi, áp lực từ những khuôn mẫu truyền thống lại đè nặng lên vai họ – áp lực phải là trụ cột duy nhất, áp lực phải luôn mạnh mẽ, không được bộc lộ cảm xúc. Có những vấn đề xã hội, thậm chí là pháp lý, mà nam giới cũng đối mặt với những thách thức riêng, đòi hỏi sự thấu hiểu và công bằng từ cộng đồng. Ngày này cũng là cơ hội để lên tiếng về những vấn đề này, hướng tới một xã hội thực sự bình đẳng cho tất cả mọi người.
Tóm lại, Ngày Quốc tế Nam giới không chỉ đơn thuần là một dịp để "ăn mừng". Đó là lời nhắc nhở ý nghĩa về việc chúng ta cần quan tâm hơn đến sức khỏe, cả thể chất lẫn tinh thần, của nam giới; ghi nhận những đóng góp to lớn của họ; và cùng nhau nhìn nhận, giải quyết những vấn đề, bất bình đẳng mà họ đang đối mặt. Đó là bước tiến hướng tới một xã hội nơi mọi giới đều được quan tâm, thấu hiểu và có cơ hội phát triển bình đẳng.
Ngày 19/11 Được Đón Nhận Khắp Nơi
Ngày Quốc tế Nam giới, 19/11, dù còn khá mới mẻ so với Ngày Quốc tế Phụ nữ, nhưng đã dần len lỏi vào đời sống ở nhiều quốc gia trên thế giới. Mỗi nơi lại có cách đón nhận và tổ chức khác nhau, phản ánh nét văn hóa và những ưu tiên riêng.
Ở nhiều nước phương Tây hay một số quốc gia châu Á, ngày này là dịp để các tổ chức, cộng đồng cùng nhau nâng cao nhận thức về sức khỏe nam giới – cả thể chất lẫn tinh thần. Những chiến dịch về phòng chống ung thư, sức khỏe tâm lý, hay các buổi nói chuyện về vai trò của người cha, người chồng trong gia đình thường được tổ chức. Mục đích chính là để mọi người cùng nhìn nhận những vấn đề mà phái mạnh đang đối mặt, xóa bỏ định kiến và khuyến khích họ tìm kiếm sự giúp đỡ khi cần.
Tuy nhiên, khi về đến Việt Nam, Ngày Quốc tế Nam giới lại mang một màu sắc có phần khác biệt. Dù đã được biết đến rộng rãi hơn trong những năm gần đây, ngày 19/11 vẫn chưa thực sự trở thành một ngày lễ lớn hay có nhiều hoạt động cộng đồng quy mô. Phần lớn sự hưởng ứng diễn ra trên mạng xã hội, với những lời chúc, những bài viết vui vẻ về phái mạnh.
Nếu có, các hoạt động thường mang tính cá nhân hoặc nội bộ gia đình, bạn bè, đồng nghiệp – kiểu như một bữa ăn nhỏ, một món quà tặng nhau. Nó chưa thực sự đi sâu vào các mục tiêu cốt lõi ban đầu của ngày này như nâng cao nhận thức về sức khỏe hay bình đẳng giới cho nam giới.
So với bối cảnh quốc tế, có thể thấy Ngày Quốc tế Nam giới ở Việt Nam vẫn còn khá nhẹ nhàng, chưa được đẩy mạnh về mặt ý nghĩa xã hội. Tiềm năng phát triển của ngày này tại Việt Nam vẫn còn rất lớn, đặc biệt là trong việc khai thác và truyền tải những thông điệp tích cực, nhân văn mà ngày 19/11 thực sự muốn hướng tới.
Ngày 19/11 Và 8/3 Cùng Nhau Tỏa Sáng
Nhiều người hay thắc mắc, liệu Ngày Quốc tế Nam giới 19/11 có phải là "đối thủ" của Ngày Quốc tế Phụ nữ 8/3 không? Hay đây chỉ là một ngày "ăn theo" để nam giới cũng có quà? Thực ra, nhìn nhận như vậy có vẻ hơi phiến diện. Hai ngày này, dù cùng là "quốc tế" và dành cho một giới tính, nhưng mục đích và ý nghĩa lại khác nhau một trời một vực, và quan trọng là chúng bổ trợ cho nhau chứ không hề cạnh tranh.
Ngày 8/3 có một lịch sử đấu tranh lâu dài và đầy gian khổ. Đó là ngày tôn vinh những thành tựu của phụ nữ, đồng thời là lời nhắc nhở về cuộc chiến không ngừng nghỉ cho quyền bình đẳng giới, chống lại bạo lực và phân biệt đối xử. Ngày này mang nặng tính lịch sử và xã hội, là biểu tượng của sự vươn lên và đòi hỏi công bằng.
Còn 19/11 thì sao? Ngày này ra đời với mục tiêu rất khác. Nó tập trung vào việc nâng cao nhận thức về sức khỏe của nam giới, cả thể chất lẫn tinh thần – những vấn đề mà đôi khi phái mạnh lại ngại nói ra hoặc bị xã hội bỏ qua (như tỷ lệ tự tử ở nam giới cao hơn, áp lực "phải mạnh mẽ",… ). Ngày này cũng là dịp để ghi nhận những đóng góp thầm lặng của nam giới cho gia đình, cộng đồng và xã hội, đồng thời thảo luận về những thách thức mà họ đang đối mặt trong thế giới hiện đại.
Rõ ràng, một bên là tôn vinh thành tựu và đấu tranh cho quyền bình đẳng từ góc độ lịch sử và xã hội của phụ nữ, một bên là tập trung vào sức khỏe, phúc lợi và những vấn đề riêng của nam giới. Cả hai đều cần thiết để xây dựng một xã hội cân bằng và tiến bộ, nơi cả nam và nữ đều được quan tâm, thấu hiểu và có cơ hội phát triển. Chúng không đối đầu, mà cùng nhau vẽ nên bức tranh toàn cảnh về vai trò và vị trí của mỗi giới trong xã hội.
Vậy còn chuyện "quà cáp" ở Việt Nam thì sao? Đây có lẽ là điểm khiến nhiều người băn khoăn nhất khi nhắc đến 19/11. Trong khi 8/3 nghiễm nhiên là dịp để bày tỏ sự yêu thương, tặng quà cho phụ nữ, thì 19/11 lại khá "lạ lẫm". Nhiều ý kiến trên mạng xã hội hay trong các cuộc trò chuyện thường xoay quanh việc "có nên tặng quà cho nam giới ngày này không?", "tặng gì bây giờ?", thậm chí là những bình luận hài hước kiểu "nam giới quanh năm đã là ngày lễ rồi".
Điều này cho thấy Ngày Quốc tế Nam giới ở Việt Nam vẫn chưa thực sự phổ biến và được hiểu đúng nghĩa. Công chúng có vẻ vẫn nặng về khía cạnh "ngày lễ là phải có quà" hơn là ý nghĩa sâu xa về sức khỏe, nhận thức và tôn vinh. Phản ứng xã hội cho thấy 19/11 chưa tạo được "sức nặng" và sự mong chờ như 8/3. Việc tặng quà hay không tặng quà cho nam giới vào ngày này vẫn là tùy tâm và chưa trở thành một "truyền thống" hay sự mong đợi chung. Có lẽ, cần thêm thời gian và những hoạt động thiết thực hơn để công chúng Việt Nam hiểu rõ hơn về mục đích thực sự của Ngày Quốc tế Nam giới, vượt ra ngoài câu chuyện quà tặng.
Ngày 19/11 Có Phải Là Ngày Nghỉ Lễ Chính Thức?
Nhiều người vẫn băn khoăn không biết Ngày Quốc tế Nam giới 19/11 có phải là một ngày lễ chính thức, được nghỉ làm hưởng lương ở Việt Nam hay không. Câu trả lời thẳng thắn là: Không.
Theo quy định hiện hành của pháp luật Việt Nam về ngày nghỉ lễ, ngày 19/11 – Ngày Quốc tế Nam giới không nằm trong danh sách các ngày được nghỉ làm hưởng nguyên lương. Các ngày nghỉ lễ chính thức mà người lao động được hưởng lương bao gồm Tết Dương lịch, Tết Âm lịch, Ngày Giỗ Tổ Hùng Vương (mùng 10 tháng 3 âm lịch), Ngày Giải phóng miền Nam (30/4), Ngày Quốc tế Lao động (1/5) và Ngày Quốc khánh (2/9).
Như vậy, dù Ngày Quốc tế Nam giới đã được biết đến và có những hoạt động kỷ niệm nhất định tại Việt Nam, ngày này vẫn chưa có địa vị pháp lý là một ngày lễ lớn của quốc gia hay một ngày nghỉ hưởng lương theo quy định của Bộ luật Lao động. Việc kỷ niệm hay tổ chức các hoạt động vào ngày 19/11 hoàn toàn dựa trên sự tự nguyện và hưởng ứng của các cá nhân, tổ chức, chứ không phải là quy định bắt buộc.